Waddamada Geeska Afrika ayaa weli la kulma dhibaatooyin sii kordhaya oo ka imanaya kooxaha xagjirka ah, gaar ahaan kooxda xagjirka ah ee al-Shabaab. Sannadihii ugu danbeeyay, dhibaatada ayaa inta badan lagu kordhiyay heerarka shaqo la’aanta dhalinyarada, sida uu qabo falanqeeyayaal ammaan. “Ma qadarin karno nooca dhibaatada; tani waa caqabad weyn oo dhinaca amniga ah, “ayuu yiri Mutuma Ruteere, oo ah agaasimaha Xarunta Xuquuqda Aadanaha iyo Daraasaadka Siyaasadda, oo ah aaladda amniga gobolka ee ku salaysan ammaanka Kenya.
Ruteere, oo ah wariyihii hore ee Qaramada Midoobay ee ku saabsan noocyada casriga ah ee cunsuriyada, takooridda jinsiga, iyo xagjirnimada la xiriira, ayaa sheegay in xag-jirnimada gacan-ka-hadalka ah ay sidoo kale dhibaato u noqotay bulshooyinka iyo qoysaska, kuwaas oo ay arkeen rag iyo dumar dhalinyaro ah inay qaataan fikradaha kooxaha sida al-Shabab , xitaa xitaa iska diiwaangel sida xubno firfircoon. “Waa hubaal mid ka mid ah caqabadaha ammaan ee ugu weyn Kenya,” ayuu raaciyay.
Kenya ayaa la kulantay weeraro argaggixiso ah oo lala beegsado dhawaantan tan iyo markii ay ciidamadeeda u soo dirtay Soomaaliya 2011-kii si ay ula dagaallamaan ururka al-Qaacida ee Bariga Afrika. Kooxda al-Shabaab ee Soomaaliya ayaa sheegatay mas’uuliyadda weerarradii waaweynaa, oo ay ka mid tahay weerarkii argagixisanimo ee 2013 ee Westgate Mall ee caasimadda Kenya, kaas oo ay ku dhinteen ugu yaraan 67 qof ayna ku dhaawacmeen tiro kale oo dhaawac ah.
Bishii Abriil 2015, kooxdan argagixisada ah waxay qabatay xasuuq kale oo ka dhacay dhulka Kenyaanka ah markii dagaalyahanada xagjirka ahi ay weerareen College College ee Gaarisa, halkaas oo ay ku dhinteen 148 qof, inta badan ardayda. Mas’uuliyiin ayaa sheegay in weerarka Gaarisa ay ahayd kii ugu dhimashada badnaa ee laga soo bilaabo Kenya tan iyo sannadkii 1998-kii qaraxyadii argagixisada ee ka dhacay safaaradaha Mareykanka ee Bariga Afrika, taas oo sheegatay inay ka badan 200 qof, oo ay ku jiraan 12 Maraykan ah. Laakiin sida ay Kenya u aqoonsatay shan sano laga soo bilaabo xasuuqii West Mall 21-kii September, xusuusta dhacdada ayaa wali sii socota. Eunice Kavetsa oo ah 30-jir, oo ninkeedu ka mid ahaa ilaalada ammaanka ee ay dileen kuwii weerarka soo qaaday, ayaa sheegay in dhacdada dhimashada ay weli tahay mid cusub oo xasuusta. “Waxaan wali ku noolahay cabsi shan sano ka dib,” ayaa sheegay hooyada laba carruur ah.
Waxa ay sheegtay in maalintaas maalintaas ka dambeysa, ninkeeda, Maurice Adembtsa Ombisa, ayaa loogu yeeray asxaabtiisa da’da yar si ay u ogaadaan sababta ay weeraryahannadu doonayaan in gawaaridooda ay kormeeraan ilaalada ammaanka. Maya wax degdeg ah lama soo gaarin, marka loo barbardhigo barta xayawaanka ah, isla markiina wuu dhintay. “Ma ahan mid fudud oo la xariirta naxdinta,” ayuu yiri Kavesta. War-saxaafadeed, ayuu Madaxweyne Uhuru Kenyatta yiri, “Marnaba ma ilaawi doono dhammaan kuwii naftooda ku waayay maalintaa.” Laakiin Kenyatta ayaa sheegay in Kenya ay sii wadi doonto. “Waa dagaal in aynaan sii deyn doonin,” ayuu raaciyay. Saraakiisha Kenya ayaa sheegay in hay’adaha ammaanka ay si wax ku ool ah u yareeynayaan weerarrada al-Shabaab. “Waxay qaadatay sanado badan si ay u bartaan, laakiin guud ahaan, waxaan aragnaa horumar weyn oo ku saabsan dhimista weerarrada weerarrada, gaar ahaan magaalooyinka iyo magaalooyinka,” Ruteere ayaa yiri. “Dhibaatada weli way sii jirtaa, gaar ahaan meelaha xudduudaha ah.”
