Militariga Oo Xabsiga Dhigay Madaxweynaha Dalka Guinea, Xilkana La Wareegay
Ciiddamo ka tirsan Milliteriga dalka Guinea waxay sheegeen inay Axaddii qabteen Madaxweynaha, isla markaana ay afgembi ku sameeyeen, Kacdoonkii Siyaasadeed ee ugu dambeeyey ee lagu carqaladeynayo dalka saboolka ah ee Galbeedka Afrika, iyadoo ay Dowladdu ku adkaysatay inay iska caabiyeen weerarkaasi.
“Waxaan go’aansannay, ka dib markii aan qaadannay madaxweynaha, in aan kala dirno dastuurka,” ayuu yiri sarkaal labisan oo ay hareereeyeen askar ku hubaysan qoryaha darandooriga u ah fiidiyow loo diray AFP.
Sarkaalka ayaa sidoo kale sheegay in xuduudaha dhulka iyo hawada ee Guinea la xiray dowladduna ay kala dirtay.
Laakiin xaaladdu wali ma cadda iyadoo dawladda Conde ay sii deysay bayaan iska soo horjeeda oo ay ku sheegtay in weerar ay ku qaadeen xarunta madaxtooyada ciidamada gaarka ah “la iska caabiyay”.
Fiidiyow kale oo ay u direen wakaaladda wararka ee AFP ayaa muujisay madaxweyne Alpha Conde oo indho-sarcaad ah oo fadhiya kursi, ay hareereeyeen ciidamo. Wuxuu diiday inuu ka jawaabo su’aal uu hal askari weydiiyay oo ahayd in si xun loola dhaqmay iyo in kale.
Guinea – oo ka mid ah waddamada ugu saboolsan adduunka in kasta oo ay ku faanaan kheyraadka macdanta ee muhiimka ah – ayaa muddo dheer ku habsatay xasillooni darro siyaasadeed.
Horaantii Axadda, dadka deggan degmada Kaloum ee caasimadda Conakry, rubuca dowladda, ayaa soo sheegay inay maqlayeen rasaas xooggan.
Iyaga oo ka gaabsaday in magacooda la qariyo ammaankooda, waxay soo sheegeen inay arkeen tiro askar ah oo waddooyinka taagan kuwaasoo dadka deegaanka ugu baaqay inay guryahooda ku laabtaan oo ay sii joogaan.
Diblumaasi reer galbeed ah oo ku sugan Conakry, oo isna diiday in magaciisa la sheego, ayaa sheegay in qalalaasaha uu bilowday kadib markii shaqada laga eryay taliye sare oo ka tirsan ciidamada gaarka ah – taas oo dhalisay in qaar ka mid ah xubnihiisii aadka loo tababaray ay fallaagoobaan oo qabsadaan xarunta madaxtooyada.
AFP ma aysan awoodin inay si madaxbannaan u xaqiijiso koontadan.
Goor dambe oo Axad ah, madaxa ciidamada gaarka ah ee millatariga Guinea Lieutenant-Colonel Mamady Doumbouya ayaa ka soo muuqday telefishinka dadweynaha, isagoo ku xardhan calanka qaranka, wuxuuna dowladda ku tilmaamay “maamul-xumo” sabab u ah tallaabooyinkiisa.
Inqilaabka muuqda ayaa ku soo beegmay xilli ay muddo dheer xiisad siyaasadeed ka taagnayd dalka Guinea, oo markii ugu horreysay ay ka dhalatay Conde oo si aad ah loogu loolamay inuu mar saddexaad u tartamo madaxweynenimada sannadkii hore.
Maalin ka hor doorashadii madaxtinimada ee sanadkii hore, milatarigu waxay xireen galitaanka Kaloum ka dib markii la sheegay jabhad milateri oo la sheegay inay ku sugnayd bariga caasimadda.
Conde oo 83 sano jir ah ayaa sidoo kale ka badbaaday isku day dil sanadkii 2011kii.
Doorashooyin rabshado wata
Codbixintii madaxweynenimo ee ugu dambaysay ee ka dhacday dalka ilaa 13 milyan oo qof, Oktoobar 2020, ayaa si xoog leh loogu murmay waxaana sidoo kale hareeyay eedeymo musuqmaasuq doorashada.
Conde wuxuu ku guuleystay codbixintii saddexaad ee muranka dhalisay, laakiin kaliya ka dib markii uu riixay dastuur cusub bishii Maarso 2020 kaas oo u oggolaaday inuu ka gudbo xadka labada xilli ee dalka.
Tobaneeyo qof ayaa la dilay intii ay socdeen mudaaharaadyada looga soo horjeedo in mar saddexaad xilka loo doorto madaxweynaha, inta badanna ay isku dhacaan ciidamada ammaanka. Waxaa sidoo kale la xiray boqollaal.
Conde ayaa markaas loogu dhawaaqay madaxweyne 7 -dii bishii Nofembar ee sannadkii hore – in kasta oo ninka sida weyn ula tartamayay Cellou Dalein Diallo iyo sidoo kale dadka kale ee mucaaradka ah ay doorashada ku tilmaameen mid been abuur ah.
Codbixinta ka dib, dawladdu waxay bilowday olole ay ku xireyso dhowr xubnood oo mucaarad ah oo caan ku ah doorka lagu eedeeyey inay ka hortageen rabshadihii doorashada ee dalka.
Hogaamiyihii hore ee mucaaradka laftiisa oo mar la xiray oo dil lagu xukumay, Conde wuxuu noqday hogaamiyihii ugu horeeyay ee si dimoqraadi ah loo soo doorto Guinea 2010 wuxuuna ku guulaystay in dib loo doorto 2015.
Rajadii laga qabay waaga cusub ee siyaasadeed ee gumeystihii hore ee Faransiiska ayaa engegay, si kastaba ha ahaatee, waxaana lagu eedeeyey inuu u leexday kaligii talisnimo.
