Al-Shabaab ilaa golaha wasiirada: tillaabada Soomaaliya ayaa sii hurisay doodad mar ayaa madaxiisa dul saaray $5m oo abaalmarin ah.
Mukhtaar Roobow oo hore u ahaa hoggaamiyaha jabhadda ayaa loo magacaabay wasiir.
Magacaabistii Soomaaliya ay golaha wasiirada ugu magacawday hogaamiyihii hore ee Al-Shabaab ayaa sii hurinaya doodaha.
Iyadoo qaar ka mid ah ay dhaliilsan yihiin maamulka Xamza Cabdi Barre oo u magacaabay Mukhtaar Roobow inuu noqdo wasiirka arrimaha diinta, qaar kalena waxay ku ammaanayaan tallaabadan mid loo qaaday dib u heshiisiin iyo hab caqli-gal ah oo lagula dagaalamayo kooxda.
Ninka mar laga cabsan jiray – Aasaasihii Al-Shabaab, afhayeenkoodii hore iyo ku xigeenkiisa – waxa uu muddo sanado ah ku jiray meel dhuumaaleysi ah ka hor inta uusan isku soo dhiibin dowladda bishii Ogosto 2017. Waxa uu kala go’ay Al-Shabaab 2013-kii.
Wadahadallo xooggan oo lala yeeshay dowladda kadib, Roobow waxaa laga saaray liiska argagixisada Mareykanka, wuxuuna si cad u cambaareeyay Al-Shabaab.
Si kastaba ha ahaatee, si kasta oo uu u soo jeestay, safarkiisii xabsi guri – oo uu ku jiray saddexdii sano ee la soo dhaafay – ilaa wasiir sare ayaa ahaa mid aan la filayn.
Falanqeeyayaasha qaar ayaa rumeysan in magacaabistan ay door weyn ka qaadan karto dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab, oo ah koox xiriir la leh Al-Qaacida oo la aasaasay sanadkii 2007, taasoo dooneysa inay afgambiso dowladda Soomaaliya ee caalamku aqoonsan yahay, kuna soo rogaan ku dhaqanka shareecada Islaamka.
“Waxaan u maleynayaa in sababta xabsiga guriga looga keenay wasiirkii xukuumadda ay tahay in la abuuro oo uu la yimaado sheeko lid ku ah tan Al-Shabaab maadaama uu si qoto dheer u fahmay falsafadooda iyo xeeladahooda,” Sakariye Yuusuf, oo ah cilmi-baare ku takhasusay arrimaha Soomaaliya oo ka tirsan Kooxda Xasaradaha Adduunka, ayaa u sheegtay Al Jazeera.
“Waxa kale oo laga yaabaa inuu saameyn ku yeesho gudaha [kooxda] wuxuuna soo jiidan karaa dagaalyahanno badan oo ka tirsan kooxda [qaabka ay u fekereyso dowladda.]
“Waxaan rumaysanahay inuu si guul leh u maamuli karo docket-kan marka la eego taariikhdiisa iyo khibradiisa arrimaha deeqaha.”
Xasan Sheekh Maxamuud, Madaxweynaha Somaliya, ayaa tan iyo bishii May ee sanadkan, waxa uu ballanqaaday inuu la dagaalami doono Ururka Al Shabaab, dhinacyada Militariga, dhaqaalaha iyo fikirka.
‘Wuxuu fahmay xeeladaha al-Shabaab’
Roobow, oo 52 jir ah, ayaa mar madaxiisa dul saarnaa $5m oo abaalmarin ah.
Ma ahan kaliya hoggaamiyaha sare ee Al-Shabaab ee ka goostay kooxda, balse waxa uu weli yahay midka kaliya ee loo dhiibay xil wasiirnimo.
Cabdiraxmaan Tuuryare oo ahaa taliyaha sirdoonka dowladda Soomaaliya intii u dhaxeysay 2014 iyo 2016 ayaa sheegay in magacaabista Roobow ay muujineyso sida ay dowladda uga go’an tahay la dagaalanka kooxda.
“Marka loo eego ku lug lahaanshihiisa sanado, waxaan aaminsanahay inuu fahmay tabaha al-Shabaab, xeeladaha iyo sida ay u hawlgalaan dagaalka ay kula jiraan dowladda. Sidoo kale waxa uu taageerayaal aad u badan ku leeyahay gobolada Bay iyo Bakool oo uu ka soo jeedo, halkaas oo ay kooxdu ku haysato dhul aad u badan,” ayuu yidhi Turyare, oo wada hadal la bilaabay Roobow 2014. “Si fudud ayuu ugu qancin karaa inay ka goostaan kooxda.
“Magacaabistiisa waxay ka caawin doontaa dowladda kaliya ma ahan milateri ahaan, laakiin sidoo kale fikir ahaan, waxayna dhiirigelineysaa kuwa Al-Shabaab ku jira inay u soo goosan karaan dowladda, lana soo dhaweyn karo, xitaa waa la cafin karaa, haddii ay cambaareeyaan.”
Bishii December 2018, Roobow ayaa sheegay inuu leeyahay damac siyaasadeed, islamarkaana uu doonayo inuu u tartamo xilka madaxweynaha dowlad goboleedka Koonfur-galbeed ee Soomaaliya.
Ugu dambeyntii, si kastaba ha ahaatee, kama uusan qeyb galin tartanka waxaana lagu riday xabsi guri.
Sida laga soo xigtay Afyare Cilmi, madaxa Machadka Heritage ee Daraasaadka Siyaasadda, oo ah hay’ad cilmi-nafsi ah oo ku taal Muqdisho, magacaabista Roobow waxay astaan u tahay waxa ay dowladaha cusub doonayaan inay ka qabtaan Al-shabaab “waxayna ku dhiirigelinaysaa hoggaamiyeyaasha xagjirka ah inay la xaajoodaan”.
Waxa uu Aljazeera khadka taleefoonka ugu sheegay: “Waxay sidoo kale muujinaysaa inay doonayaan inay la dagaallamaan ama ay u wajahaan fikir ahaan. Waxaa jirta fikrad guud oo ah inuu saameyn ku yeelan karo qaybo badan – laga yaabee inay ka mid yihiin kuwa ku jira al-Shabaab ee laga yaabo inay xiiseynayaan inay ku biiraan dowladda.”
Mar uu ka hadlayay walaaca ku saabsan in isku duubnida dowladda ee ku aaddan hoggaamiyihii hore ee Al-Shabaab ay astaan u tahay isla xisaabtan la’aanta, ayuu Cilmi yiri: “Taasi waa run, laakiin waa inaan xasuusannaa in aan weligii la xisaabtamin dhammaan dadkii ku lugta lahaa dagaallada sokeeye, haddii ay ahaan lahaayeen. dib-u-qab-qablayaal dagaal ama hoggaamiyeyaashii hore ee militariga. Marka waxaan qabaa in aysan ahayn Roobow oo kaliya, balse ay jiraan shaqsiyaad kale oo badan oo loo haysto dambiyo ka dhan ah bini’aadantinimada, waxayna ku jiraan baarlamaanka ama heerar kale oo dowladeed”.
