Home Afsomali SOOMAALIYA WAA ISKA SHAQAYN ISTARAATIjiyadeed EE TALYAANIGA

SOOMAALIYA WAA ISKA SHAQAYN ISTARAATIjiyadeed EE TALYAANIGA

10-kii Diseembar, Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ee Talyaaniga, Emanuela Del Re, ayaa Muqdisho u tagtay booqashadeedii saddexaad oo ay ku timaado Soomaaliya tan iyo 2018.

 

Wasiir ku xigeenka ayaa ka qeyb galay shirkii deeq bixiyaasha ee dib u dhiska Jaamacada Ummada Soomaaliyeed (UNS), oo ay wakaalada iskaashiga Talyaaniga ay taageertay tan iyo aasaaskeedii 1969. Wakiilka Talyaaniga oo ka hadlaya Shirka ayaa xusuusiyay sida Rome ay u siisay taageero muhiim ah dib u soo celinta howlaha UNS, iyadoo loo marayo dadaallo fara badan oo loogu talagalay howlaha kaabayaasha ee Xarunta, hagaajinta deeqaha waxbarasho, iyo deeqaha waxbarasho ee jaamacadaha Talyaaniga. Wasiir ku xigeenka ayaa ku dhawaaqay in Talyaanigu taageeri doono qayb ka mid ah dayactirka xarunta jaamacadda iyada oo ku biirin doonta 2021.

 

Isla booqashadaas, Del Re waxay sidoo kale saxiixday heshiis laba-geesood ah oo Qaab-dhismeedka Iskaashiga Horumarinta ah, oo uu weheliyo Wasiirka Arrimaha Dibadda Soomaaliya, Maxamed Cabdirisaaq. Wasiir kuxigeenka Talyaaniga wuxuu kaloo kaqeyb galay shirar labo geesood ah oo uu laqaatay raiisul wasaare maxamed xuseen rooble, wasiiru dowlaha madaxtooyada jamhuuriyada mudane Xasan Khaliif iyo wasiirka arimaha bini’aadanimada Kadija Mhammed Dirye. Wixii khuseeya arrimaha amniga, Wasiir ku-xigeenku wuxuu dib u xusuustay doorkii Talyaaniga ee xoojinta xirfadaha hay’adaha sharci fulinta Soomaaliya, tababar uu ku siiyay Carabinieri saldhigga Jabuuti. Intaa waxaa dheer, Del Re wuxuu hoosta ka xariiqay muhiimadda ay leeyihiin cutubyo iyo shaqaale Talyaani ah saddexda howlgal ee Yurub ee jooga Soomaaliya: EUNAVFOR Atalanta, EUTM, iyo EUCAP.

 

“Soomaaliya waa lamaane istiraatiijiyad u leh Talyaaniga waana dal mudnaan u leh siyaasadeena arrimaha dibedda iyo howlaha iskaashiga horumarka. Waxaan sii wadeynaa inaan ka taageerno Muqdisho howlaha dib u dhiska iyo xasilinta sidoo kale iyadoo la tixgelinayo doorashooyinka soo socda ee baarlamaanka iyo madaxweynaha, ”ayuu yiri wasiir ku xigeenka Talyaaniga. “Talyaanigu waxaa hada loogu yeeraa inuu qabto door hogaamineed oo aad muhiim u ah kana qeyb qaadanaya howlaha guud ee dhinacyada badan wuxuuna sii wadi doonaa taageerida dadaalada Soomaaliya ee ku wajahan wadada horumarka iyo horumarka waara,” ayay raacisay. Taageerada Talyaaniga iyo Yurub waxay muhiimad weyn u leedahay waddanka Afrika, oo wajahaya waqti jilicsan.

 

Bishii Diseembar 4keedii, madaxweynaha waqtigiisu dhammaaday ee Mareykanka, Donald Trump, wuxuu ku dhawaaqay ujeedkiisa inuu la baxayo ciidamada Mareykanka ee la geeyay Soomaaliya, kuwaasoo tiradoodu dhan tahay 700 oo askari guud ahaan. Taasi waa qeyb ka mid ah qorshe ballaaran oo looga baxayo “dagaalladii aan dhammaadka lahayn” ee uu Mareykanku qaaday. 5tii Diseembar, siyaasiyiinta Soomaaliyeed waxay ka codsadeen madaxweynaha la doortay, Joseph R. Biden Jr, inuu dib uga fiirsado go’aankan. Pentagon-ka ayaa xaqiijiyey in ugu dambeyn Janaayo 15 (shan maalmood ka hor intaan la caleemo-saarin maamulka cusub ee Biden) dhammaan ku dhowaad 700 oo askari oo Mareykan ah oo hadda la geeyey Soomaaliya oo qayb ka ah taliska AFRICOM, ayaa ka bixi doona waddanka Afrika.

 

Waqtigaan aad ayuu ugu jilicsan yahay Soomaaliya. Doorashooyinka baarlamaanka waxaa loo qorsheeyay Janaayo 2021, bilowga bisha Febraayo, waddanku wuxuu dooran doonaa madaxweynaha cusub. Doorashooyin caan ah ayaa lagu waday inay ka dhacaan Soomaaliya 2020 markii ugu horeysay tan iyo 1969, laakiin jadwalka dib ayaa loo dhigay sababo la xiriira amniga. Muqdisho waxaa laga yaabaa inay la soo gudboonaato dhibaatooyin badan sidii looga ilaalin lahaa howlaha doorashooyinka kooxaha badan ee xagjirka ah iyo gaar ahaan Al-Shabaab. Senator ka tirsan guddiga arrimaha dibadda ee Soomaaliya, Ayuub Ismaaciil Yuusuf, ayaa soo dhigay qoraal uu soo dhigay bartiisa Twitter-ka isaga oo ugu yeeray go’aanka Trump mid “dhicis ah” maaddaama dagaalka caalamiga ah ee ka dhanka ah argagixisada uu weli socdo. Yuusuf ayaa markaa faallo ka bixiyay, isagoo tixraacaya koontada Joe Biden, isagoo leh: “Waa inaanan ka tanaasulin guulaheena.”

 

Maria Grazia Rutigliano

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.