Xerada Qaxootiga ee Dhadhaab oo Bixisay Ammaanka Ka Baxsan Dagaalkii Kenya – Kenya
Wareegga 80-km ee u dhaxeeya xadka beenaadka Liboi iyo Xerada Qaxootiga Dhadhaab ee Gaarisa waa mid boodh ah oo bumpy ah maaddaama ay khatar ku tahay khatarta weerarrada argagixisada Al-Shabaab. Si kastaba ha noqotee, qaxootiga ka cararaya rabshadihii ka dhacay Soomaaliya tan iyo markii laga xayuubiyay madaxweynaha Siyaad Barre sannadkii 1991, waddadani waxay ka dhigaysaa faraqa u dhexeeya cadaabta iyo samada.
Tan iyo horraantii 1990naadkii, boqolaal kun oo Soomaali ah ayaa u isticmaalay wadadan si ay uga baxsadaan dagaalka oo ay u helaan magangelyo Dhadhaab, oo maanta martigeliya 209,606 qaxooti. Kuwaasna, inta badan waa – 201,496 – waa Soomaali. Waxa xiiso leh, wax yar ka badan kala badh tirada guud ee dadku waa carruurta da’da iskuulka ah. Mid ka mid ah Hussein Abdi Ahmed. Axmed wuu ka badan yahay tiro kaliya. Wuxuu xirxirayaa aragti gaaban. Wajigiisa muuqaalkiisa ayaa la go’aaminayaa. Shirkadiisu waa nadiif ah oo si wanaagsan loo riixay. Inkasta oo ereyada Ingiriisku ay aad u xaddidan tahay, isagu kama cabsanayo, mana ka xishoon inuu bilaabo wadahadal.
Ka hor inta uusan Kenya imaan 2008-kii, Axmed, oo haatan 16 jir ah, ayaa geel lagu isticmaalay Muqdisho, laakiin rabshad ayaa ku qasbay isaga iyo qoyskiisa inay u cararaan ammaanka Kenya. Isagu weligiis dugsiga ma joogin. Tani waxay isbeddeshay markii uu helay xerada qaxootiga ee Dhadhaab, halkaas oo uu kuqornay fasal ay ku barteen waxa laga yaqaan ‘Dhadhaab’ macallimiin dhiirigelin leh. Kuwani waa qaxooti kuwaas oo haysta qaab tababar ama xiiso waxbarasho. Caadi ahaan, waxay yihiin Foomka Afar Doodle oo la siinayo koorso gaaban oo kadibna loo diro fasalka iyadoo rajeyneysa inay ku caawin karaan in ay aqoon u yeeshaan aqoonta ay u leeyihiin dacwadooda. Bishii xigta, Axmed wuxuu u fadhiisan doonaa shahaadada Shahaadada Waxbarashada Hoose ee Kenya (KCPE).
Inkasta oo uu si fiican u yaqaan luqadda Soomaaliga, hadana kuma hadli karo Kiswahili. Hase yeeshee, wuxuu ku fadhin doonaa warqad uu ku qori doono wargeyska Kiswahili ee baaritaanka qaranka, isaga oo ku tartamaya musharixiinta ka hadlay luqada qarankooda inta badan noloshooda. “Haddii la baro (iyo imtixaanid) luqadda Soomaaliga, waxaan ku gudbi lahaa imtixaanka sababtoo ah waxaan fahmi lahaa si ka wanaagsan,” ayuu yidhi isagoo turjumaan ah. DIB U QAATAY Marka la eego caqabadaha uu wajahayo, maaha wax la yaab leh in hamiga uu noqdo macalin. Dhadhaab waxay leedahay 22 dugsi hoose iyo lix dugsi, 22 xarumo waxbarasho oo ku saabsan ilmanimada hore iyo sagaal xarumaha waxbarashada aasaasiga ah.
