Khabiir xallinta khilaafaadka ayaa ka digay in nooc kasta oo xukun ah oo ay qaaddo maxkamadda caalamiga ah ee caddaaladda (ICJ) ee ku saabsan muranka badda ee u dhexeeya Kenya iyo Soomaaliya ay qatar ku tahay nabadda iyo xasilloonida gobolka.
David Matsanga, Gudoomiyaha Pan African Forum (PAN) ayaa sheegay in xukun kasta oo ay sameyso ICJ ay si fudud u kicin karto xiisado ka dhex jira xaaladdii hore ee kacsan ee labada dal.
Matsanga, wuxuu warqad u diray Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay Antonio Guterres, isagoo yiri: “PAN waxay rumeysan tahay in xukun kasta oo ka dhaca ICJ waqti kasta inuu ku kicin doono dagaal ba’an.
Soomaaliya ayaa gudbisay muranka xuduudeynta xuduudaha bishii Agoosto 28, 2014, iyada oo sheegatay sheegasho qiyaastii 62,000 mayl saddex mayl laba jibbaaran badweynta Hindiya.
“Adduunku ma awoodi karto gobol kale oo cadaawad leh ka dib qalalaasaha Libya ee Lubnaan ee sababay qaraarkii 1970 ee Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay (UNSC),” ayuu ku yidhi madaxa UN-ka warqadda.
Matsanga ayaa u gudbiyay casuumad ku saabsan kiiska Kiiska Diiwaan Gelinta ICJ bishii Nofeembar 2019, kaasoo uu cabashooyin culus ka keenay gudoomiyaha maxkamada cadaalada Abdulqawi Yusuf.
Waraaqdiisii ugu dambeysay, Matsanga wuxuu Guterres u sheegay inay jiraan fursado lagu xallin karo khilaafka u dhexeeya Kenya iyo Soomaaliya, iyadoo maxkamadda laga soo horjeedo.
“Waxaan ugu dambeyntii idiin soo gudbineynaa inay jiraan habab kale iyo habab lagu xalliyo muranka iyadoo aan la horkeenin go’aannada maxkamadda,” ayuu yidhi, isagoo ku soo gabagabeeyey “geedi socodka ICJ wuxuu u egyahay Kenya iyo Soomaaliya labadaba. Laakiin waxaan aaminsanahay inay si aad ah ugu sii qulqulayaan Soomaaliya oo u adkaysan doonta dagaallada dib uga soo kabanaya xasillooni la’aan.
Dacwada Muqdishu waxay ku saleysan tahay Qodobka 15-aad ee Xeerka Badda Sharciga ee la ansaxiyay 1982-kii, Kenya oo sheegtay in aaggii lagu muransanaa ay dhab ahaantii ku hoos jirtay xukunkiisa ka hor intaan heshiiska la meelmarin.
Soomaaliya waxay dooneysaa in xuduuda badda lagu fidiyo xuduuda dhulka; Codsi ah haddii la oggolaado wuxuu xaddidi karaa galaangal u lahaanshaha Kenya ee badweynta badweynta Hindiya si farsamo ahaan uga dhigaysa waddanka uu ku sii jeeday.
