Ugu yaraan saddex iyo labaatan (23) saraakiil ka socda Wasaaradda Maaliyadda ee Koonfur Galbeed Soomaaliya ayaa tababar ku saabsan horumarinta xirfadaha ku saabsan soo iibsiga dowladeed, canshuur iyo maareyn maaliyadeed oo istiraatijiyadeed, oo ka tirsan Maamulka Dakhliga Dugsiyada ee Kenya, iyada oo hoos imaaneysa barnaamijka dhismaha karti-xirfadeedka oo uu fududeeyay Howlgalka Midowga Afrika ee Soomaaliya (AMISOM), iyada oo lala kaashaday Hay’adda Dakhliga Kenya (KRA).
Tababarkan oo bilawday Talaadadii magaalada Nairobi ee dalka Kenya, ayaa looga golleeyahay in uu xirfad u yeesho shaqaalaha wasaaradaha iyada oo la adeegsanayo hababka soo iibsiga dowladeed ee habboon iyo hababka ururinta dakhliga. “Waxaan nahay AMISOM, waxaan rumeysannahay in tababarkan uu dhisi doono nidaamkaaga (nidaamkaaga), kobcinta aqoontaada iyo dhinacyada taageera mandaqadda,” Dr. Oddo Opio, Madaxa Hawlaha Dib-u-dejinta iyo Dib-u-soo-kabashada Hore ayaa sheegay in hadaladiisa furitaanka.
Wuxuu rajeynayaa in tababarku uu kor u qaadi doono “madaxbanaanida maaliyadeed” ee gobolka, soo iibinta dakhliga iyo soo iibsiga. Koonfurta Galbeed State waa mid ka mid ah shan Dawladood oo Federaal ah. Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Maaliyadda, Cali Cabdi Aadan, ayaa sheegay in tababarku uu saameyn weyn ku yeelan doono dakhliga dawladda, soo iibsiga iyo maamulka maaliyadeed. “Waxaan tixgelineynaa tababarkan aad muhiim u ah waanan hubin doonaa inaan ka faa’iideysano xirfadaha iyo aqoonta halkan ka heleen, si aan u dhisno awooddeena,” ayuu ballan-qaaday.
Wakiilka Maamulka Dakhliga ee Kenya, Dr. Fred Mugambi, ayaa ku nuuxnuuxsaday canshuurta muhiimka ah ee ka ciyaaraya dhisidda qaranka. Wuxuu ka codsaday saraakiisha Soomaalida in ay ku dadaalaan in ay noqdaan “shaqaale dawladnimo oo daacadnimo leh oo daacad u ah dowladda”. Si loo xoojiyo muhiimada tababarka ee ururinta dakhliga, sarkaalka KRA wuxuu sheegay in warbixinta Baanka Adduunka ay soo xigatay in kharashka dadweynaha ee Soomaaliya uu kordhay shan jeer intii u dhexeysay 2012 iyo sannadkii hore, dakhliga gudaha ee qeybta ah ee wax soo saarka guud ee gudaha (GDP) 2.8 boqolkiiba. Sidaas awgeed aqoon-isweydaarsiga wuxuu ku kordhiyay “aqoonta iyo xirfadaha lagu kordhinayo dakhliga”, iyo abaabulinta khayraadka.
Tababarka kobcinta awoodda ayaa qayb ka ah xilka AMISOM si loo xoojiyo hay’adaha dowliga ah ee Soomaaliya, xilliga kala guurka. AMISOM waxay sidoo kale taageertey dib-u-dhiska sharci-dejinta iyo kormeerka xubnaha Xildhibaanada Baarlamaanka (Xildhibaanada) ee Dawladaha xubinta ka ah Dawladda Federaalka, iyada oo loo marayo tababaro kala duwan oo ka socda Kenya iyo meelo kale.
