South Sudan oo aqbali doonta nin laga soo tarxiilay Maraykanka si ay u qaboojiso muranka fiisaha ee South Sudan ayaa sheegtay in ay hadda ogolaanayso in nin laga soo tarxiilo Maraykanka uu soo galo, taasoo hoos u dhac weyni ku timid oo looga dan lahaa in lagu qaboojiyo muranka fiisaha ee labada dal.
Sabtidii, xoghayaha arrimaha dibadda ee Mareykanka Marco Rubio ayaa ku dhawaaqay in Mareykanka uu kala noqon doono fiisaha Mareykanka ee dhammaan dadka Koonfurta Suudaan. Waxa uu sheegay in ay jawaab u tahay diidmada Koonfurta Suudaan ee ah in ay aqbasho in muwaadiniinteeda laga soo saaro Mareykanka.
Falcelintii ugu horreysay, wasaaradda arrimaha dibadda ee Koonfurta Suudaan ayaa sheegtay in tallaabadan ay salka ku hayso kiis ku lug leh qof si khaldan loo aqoonsaday inuu u dhashay Koonfurta Suudaan, taasoo keentay in dib loo celiyo.
Dawladdu hadda waxay sheegtay inay u ogolaanayso ninkan inuu dalka ku soo galo “xidhiidhka saaxiibtinimo”.
Waxa ay intaa ku dartay in ninka la soo tarxiilay, oo lagu sheegay inuu ka soo jeedo Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo, laga yaabo inuu soo gaaro caasimadda Juba, horaanta Arbacada.
“Go’aankan dartiisa, dowladdu waxay fartay hay’adaha ay khusayso ee ku sugan garoonka diyaaradaha ee Juba inay u fududeeyaan imaanshihiisa,” ayay wasaaradda arrimaha dibadda ee Koonfurta Suudaan ku sheegtay war-saxaafadeedka Talaadadii.
Iyadoo tixraacaysa xil ka qaadis kale oo suurtagal ah, wasaaraddu waxay sheegtay in waddanku ay ka go’an tahay inuu taageero soo celinta “muwaadiniintooda la xaqiijiyay” ee loo qorsheeyay in laga masaafuriyo Mareykanka.
Talaabada uu qaaday Mareykanka dhamaadkii todobaadka ayaa aheyd markii ugu horeysay oo Mareykanku uu bartilmaameedsado dhamaan dadka sita baasaboorada wadan gaar ah tan iyo markii madaxweyne Donald Trump uu ku soo laabtay Aqalka Cad bishii Janaayo, isagoo ka ololeeyay madal ka dhan ah socdaalka, isagoo balan qaaday “masaafurin ballaaran”.
War qoraal ah oo uu soo saaray Sabtidii ayuu Rubio ku sheegay in Maraykanku uu sidoo kale xannibi doono muwaadin kasta oo yimaada Koonfurta Suudaan, oo ah waddanka ugu cusub adduunka, ee soo galaya dekedaha uu Maraykanku ka soo galo.
Wuxuu ku eedeeyay “ku guul dareysiga dowladda ku meel gaarka ah ee Koonfurta Suudaan inay aqbasho in muwaadiniinteeda dib loo celiyo waqtigii loogu talagalay”.
“Waxaan u diyaar garoobi doonaa inaan dib u eegis ku sameyno falalkan marka Koonfurta Suudaan ay si buuxda u wada shaqeeyaan,” ayuu raaciyay.
Laakiin bayaan ay soo saartay Isniintii, wasaaradda arrimaha dibadda ee Koonfurta Suudaan waxay ku sheegtay inay “aad uga xun tahay” tallaabada bustaha ah ee ka dhanka ah dhammaan muwaadiniinta dalkaas oo ku salaysan “dhacdo gooni-gooni ah oo ku lug leh been-abuur uu sameeyay shakhsi aan u dhalan Koonfurta Suudaan”.
Waxaa la sheegay in ninka dhexda uga jiro fidnada dal-ku-galka uu u dhashay Koongo, dibna loogu celiyay Maraykanka. Waxay intaas ku dartay in dhammaan cadaymaha taageeraya lala wadaagay saraakiisha Mareykanka.
Laakin ku xigeenka xoghayaha arrimaha dibedda Christopher Landau ayaa iska diiday sharaxaadda South Sudan oo uu ku tilmaamay “mid aan sharci ahayn”, isaga oo sheegay in safaaradda Afrika ee Washington ay “shakhsi gaar ah u siisay in uu ka mid yahay muwaadiniintooda”.
“Waa wax aan la aqbali karin oo mas’uuliyad-darro ah in mas’uuliyiinta dowladda Koonfurta Suudaan ay mar labaad qiyaasaan go’aanka safaaraddooda,” Landau ayaa ku daray.
Wasiirka Warfaafinta ee Koonfurta Suudaan, Michael Makuei Lueth ayaa u sheegay wakaaladda wararka ee AP in Maraykanku “isku dayayo in uu khalad ku helo xaaladda kacsan” ee dalkaas, sababtoo ah ma jiro waddan madax-bannaan oo aqbali doona in ajaanib la tarxiilo.
Khilaafkan ayaa imaanaya iyadoo ay sii kordhayso cabsida laga qabo in Koonfurta Suudaan ay mar kale gasho dagaal sokeeye kaddib markii madaxweyne ku xigeenka koowaad ee dalkaas Riek Machar la dhigay xabsi guri.
Madaxweynaha Koonfurta Suudaan Salva Kiir ayaa ku eedeeyay Machar inuu kiciyay kacdoon cusub.
Bishii la soo dhaafay, Mareykanka ayaa ku amray dhammaan shaqaalahooda aan xaaladda deg-degga ahayn ee ku sugan Koonfurta Suudaan inay isaga baxaan, kaddib markii uu dagaalku ka qarxay qayb ka mid ah dalkaas, isagoo ku hanjabay heshiis nabadeed oo jilicsan oo lagu heshiiyey sannadkii 2018-kii kaasoo soo afjaray dagaal sokeeye oo shan sano socday.
Dadka Koonfurta Suudaan ee ku sugan Maraykanka ayaa hore loo siiyey Xaaladda Ilaalinta ee ku meel gaadhka ah (TPS), taasoo u ogolaatay inay ku sii sugnaadaan Maraykanka muddo go’an.
TPS ee Koonfurta Suudaanta Maraykanka ayaa ku ekayd 3da May.