Saraakiisha AMISOM iyo Saraakiisha Ciidanka XDS oo Dhamaystiray Tababar ku Saabsan Ilaalinta Jinsiga iyo Carruurt
24-askari oo ka tirsan ciidamada xoogga dalka ee qeybta ka ah howlgalka Midowga Afrika ee AMISOM iyo kuwa Xoogga dalka Soomaaliyeed (SNA), ayaa soo gaba gabeeyay tababar socday muddo shan maalmood ah, kaasi oo la xiriira la dagaalanka tacadiyada ka dhanka ah jinsiga iyo sare u qaadista ilaalinta carruurta xilliyada ay socdaan howlgallada ciidamada. Tababarkan oo lagu qabtay Muqdisho, ayaa waxaa gacan ka geystay Kooxda Taageerada Hawlgalka ee Boqortooyada Ingiriiska (UK-MST) oo kaashanaysa Xarunta Dhexe ee Ciidamada AMISOM (FHQ), Sanduuqa Carruurta ee Qaramada Midoobay (UNICEF) iyo SNA. Ku-xigeenka Wakiilka Soomaaliya ee Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Arrimaha Carruurta (UNICEF), Nejmudin Kedir Bilaal, ayaa hoosta ka xariiqday muhiimadda ay leedahay iskaashiga ka dhexeeya dhinacyada ay khusayso dadaalka lagu xaqiijinayo ixtiraamka iyo horumarinta xuquuqda carruurta Soomaaliya. “Waxaan ka mahadcelineynaa wadashaqeynta xooggan ee kala dhexeysa Ciidanka Qaranka Soomaaliyeed iyo AMISOM ee ku aaddan ilaalinta carruurta oo ay ku jirto shaqada wareejinta carruurta lala xiriirinayo kooxaha hubeysan, iyo sidoo kale isku-dubbaridkooda wanaagsan ee ka dhexeeya waaxyaha iyo UNICEF,” ayuu yiri Bilaal. Sida laga soo xigtay UNICEF, 1.8 milyan oo carruur ah oo ku nool Soomaaliya ayaa halis ugu jira rabshado, xadgudub iyo dayacaad ay sabab u tahay iskahorimaadyada socda, oo ay uga sii dartay jahawareerka cimilada ee soo noqnoqda, faqriga, iyo cawaaqibka dhaqan-dhaqaale ee ka dhalanaya masiibada COVID-19. Soomaaliya ayaa diiwaangelisay 23 374 xadgudubyo la xaqiijiyey oo ka dhan ah carruurta shantii sano ee la soo dhaafay (2016-20), iyadoo tirada shanaad ee ugu badan ee carruurta lagu dilay ama lagu naafeeyey iskahorimaadyada.
Madaxa Qorshaynta AMISOM ee Xarunta Ciidanka, Korneyl Charles Ayiku, ayaa ku booriyay ka qaybgalayaasha inay hormuud ka noqdaan dadaallada lagu joojinayo xadgudubyada ka dhanka ah xuquuqda carruurta ee Soomaaliya. “Waxaan kaa fileynaa inaad sii joogteyso ilaalinta carruurta adigoo kormeeraya oo aad ka warbixinaya xadgudubyada ba’an ee ka dhanka ah carruurta ee ku jira xaaladaha iskahorimaadyada hubeysan iyo inaad la xiriirto UNICEF iyo hay’adaha kale ee bani’aadamnimada si loola socdo loogana jawaabo kiisaska gaarka ah,” ayuu yiri Col. Ayiku. Taliyaha Kooxda Taageerada Hawlgalka ee Boqortooyada Midowday ee Boqortooyada Midowday (UK-MST), Lt. Col. Stroud-Caules, ayaa xusay in loo baahan yahay dadaallo wadajir ah oo wax looga qabanayo rabshadaha ku saleysan jinsiga iyo xad-gudubyada xuquuqda carruurta. “Soomaaliya iyo adduunka oo dhan, ilaalinta carruurta iyo xadgudubyada ku saleysan jinsiga ayaa ah arrimo u baahan in wax laga qabto,” ayuu yiri Lt. Col. Stroud-Caules. “Shaqada aad qaban doonto haddii aad tahay Iskaashiga Madaniga iyo Militariga (CIMIC) iyo Saraakiisha Jinsiga ayaa gabi ahaanba muhiim u ah bedelida maskaxda dadka si ay u eegaan carruurta aragti ka duwan,” ayuu raaciyay. Major Beatrice Kabanda, oo ah sarkaalka dhanka jinsiga ah ee ciidamada AMISOM ayaa tiri, “Isbeddelka dabeecadda iskahorimaadku waxa ay gelisay carruurta jiida hore ee dagaalka siyaabo xunxun taas oo u horseedaysa saameyn waarta naftooda iyo bulshadooda.” Waxay intaas ku dartay, “La kulanka colaadaha, rabshadaha iyo ammaan-darrada waxay saameyn weyn oo nafsi ah ku yeelan karaan carruurta. Haddii aan la helin taageero ku habboon, dhibaatadooda waxay ka gudbi kartaa dhamaadka khilaafka,” ayay raacisay.
