Ereyga “Ciyaarta Weyn” waxaa loo sameeyay si loo sharaxo tartan awood weyn oo u dhexeeya tsarist Russia iyo Boqortooyada Ingiriiska ee Afgaanistaan intii lagu jiray qarnigii 19aad. Iyada oo Afgaanistaan ay ku dhacday Taliban dhammaadkii wiigga, ereyga ayaa wali la adeegsadaa oo lagu xadgudbaa iyadoo falanqeeyayaasha iyo kuwa kaleba ay isku dayayaan inay kala saaraan mustaqbalka dalka iyo waxa ay awoodaha kale samayn karaan.
Shiinuhu wuxuu ahaa hal meel oo xiise gaar ah leh: carrabadu waxay bilaabeen inay gariiraan isla markii Xildhibaanka Gobolka Wang Yi uu Tianjin kula kulmay Mullah Abdul Ghani Baradar oo ka mid ahaa aasaasayaashii Daalibaan wuxuuna ku tilmaamay kooxda inay tahay “awood ciidan iyo mid siyaasadeed oo muhiim ah”.
Bayaannada Beijing ka dib dhicitaankii Kabul, oo ay “ixtiraamtay doorashada reer Afgaanistaan”, waxba ma samayn doonto si ay u qaboojiso mala -awaalka ku saabsan himilooyinka Shiinaha. Su’aalo ayaa durba la isweydiinayaa haddii “Qabuuraha Boqortooyooyinka” ay ku noolaan doonaan magaceeda iyagoo cunaaya masduulaagii xigay. Ka dib ku soo noqoshada awoodda Taliban ee Kabul, xaaladda aadka u dheecaanku waxay u horseedi doontaa Beijing dhowr darajo oo walaac ah.
Shiinuhu wuxuu la mid yahay cabsida ay dalalka Aasiya Dhexe ka qabaan deriskooda Afgaanistaan: kororka argagixisada Islaamka, mowjad cusub oo qaxooti, iyo kordhinta ka ganacsiga maandooriyaha. U dhawaanshaha Afgaanistaan ilaa US $ 63 bilyan ee Waddada Dhaqaalaha Shiinaha iyo Pakistan waxay u taagan tahay dhibaato kale: waa qayb ka mid ah waxa aan ku tilmaami karno Shiinaha “Suunka iyo Waddada Walaaca”.
In kasta oo ay jiraan tabashooyin ka jira Shiinaha, haddana waxaa jira fursado. Beijing waxay samaysay raasamaal badan xaqiiqda ah in safaaraddeeda – oo ay weheliyaan kuwa dhowr waddan oo kale, oo ay ku jiraan Ruushka iyo Iiraan – ay wali furan yihiin in kasta oo Kabul uu dhacay. In kasta oo diiradda la saarayo danaha amniga, haddana Beijing waxay xisaabin kartaa in joogitaanka waddanku uu keeni karo faa’iidooyin mustaqbalka ah, sida dib-u-dhiska.
Laakiin wararka la isla dhexmarayo ee sheegaya in Shiinuhu kaalin militari ka qaadan karo Afgaanistaan, oo ay ku jirto in ciidamo la diro, ayaa calaamad u ah. Marka la eego, Afgaanistaan waxay wax la mid ah la wadaagtaa dal kale oo ku wareegsan Shiinaha: Soomaaliya.
Ummadda Afrika waxay qayb ka tahay sharad geopolitical-ka Shiinaha oo geesinimo leh oo loogu talagalay ballan-qaad heer sare ah, abaalmarin sare leh, waxayna iftiimin kartaa waxyar oo ay Beijing ka qaban karto Afgaanistaan marka laga reebo dhiirrigelinta xalka ay Afganistaan hoggaamiso iyo lahaanshaha ….
