Qatar ayaa ku nuuxnuuxsatay in ay sii wadi doonto taageerada muhiimka ah ee Soomaaliya, ayna ku dadaali doonin sidii loo siin lahaa kaalmada lagama maarmaanka u ah waddanka, isaga oo sheegay in ay gargaar u fidisay dowladda federaalka Soomaaliya dhowr meelood.
Wasiirka Arrimaha Dibedda Sultan bin Saad al-Makiikhi oo ka hadlayey shirkii wasiirada ee Ururka Iskaashiga Islaamka ee Soomaaliya (OIC) ayaa lagu qabtay magaalada Muqdisho.
Al-Muraikhi wuxuu sheegay in Qatar ay taageertay horumarinta awooda amniga, awood-siinta dhaqaalaha, iyo barnaamijyada shaqo-abuurka ee dhalinyarada Soomaaliya iyo sanduuqa kalsoonida ee nabadda iyo dib-u-heshiisiinta. Wuxuu intaa ku daray in Qatar ay hirgelisay mashaariic horumarineed oo ay ka mid yihiin dugsiyada, isbitaallada, xarumaha caafimaadka, guryaha loogu talagalay dadka saboolka ah iyo mashaariicda dakhli dhalinta.
Wuxuu tilmaamay in Qatar Red Crescent Society iyo Qatar Charity ay bixiyeen gargaar bani’aadamnimo ah ayna fuliyeen mashaariic horumarineed oo qiimahoodu yahay $ 200mn, oo ay ku jiraan dhismaha iyo dayactirka dhismayaasha dawladda iyo waddooyinka isku xira caasimadda Muqdisho ee magaalooyinka Jowhar iyo Afgooye.
Al-Muraikhi wuxuu ku celiyay taageerada joogtada ah ee Qatar ay u fidiso dowladda Soomaaliya iyo dadka Soomaaliyeed si ay u xaqiijiyaan rajadooda iyo rabitaankooda ku aaddan in ay dhistaan qarankooda, si ay u xaqiijiyaan mustaqbal barwaaqo ah oo jiilalka soo socda, ayna ilaaliyaan midnimada iyo madaxbanaanida Soomaaliya.
Waxa uu carabka ku adkeeyay muhiimada uu leeyahay shirka wada-tashiga, isagoo tilmaamaya in ka qayb-qaadashada Qatar ay ka timaaddo qaabka ay uga go’an tahay dadaalkeeda adag ee lagu taageerayo Soomaaliya si loola shaqeeyo hay’adaha caalamiga ah iyo kuwa gobolka.
Al-Muraikhi wuxuu sheegay in Kooxda Xiriirka Wasaaradaha ay ka tarjumayaan ballanqaadka dawladaha xubinta ka ah si ay u taageeraan Soomaaliya, iyada oo la raacayo natiijada Warbixinta Ugu Dambeesa Shirka Shirwaynaha Islaamiga ah ee lagu qabtay Istanbul bishii Abriil 2016, iyada oo la raacayo go’aamada Golaha Wasiirada Arimaha Dibadda, ugu dambayntii waxay ahayd go’aankii lagu ansixiyay fadhigii Dhaka ee May 2018 si loogu yeero Kooxda La Xiriira si uu isugu keeno kulan ka tirsan guddoomiyaha Qatar ee Muqdisho si loo qiimeeyo horumarka ay sameeyeen dadka Soomaaliyeed iyo xukuumadda.
Al-Muraikhi wuxuu sheegay in Soomaaliya ay horumar weyn ka sameysay dhinaca ammaanka, iyo sidoo kale siyaasad, maamul, iyo horumarin bani’aadamnimo. Wuxuu carabka ku adkeeyay in Soomaaliya ay tahay in ay hayso guulahaas si looga guuleysto caqabadaha kale ee haysta dalka, sida argagixisada iyo xag-jirnimada xagjirka ah.
Wuxuu intaa ku daray in inkastoo horumarka laga gaaray kooxaha xagjirka ah, weerarrada argagixisada ayaa sii wadi doona inay ku dhacaan heer sare. Al-Muraikhi ayaa sheegay in weerarkii dhacay horraantii bishaan lagu celceliyay ciqaabta falalka noocaas ah. Wuxuu sheegay in weerarrada noocaas ahi ay ujeedadoodu tahay in ay wiiqaan xasilloonida iyo midnimada qaran, wuxuuna ku baaqay in la xoojiyo dadaallada lagu tirtirayo.
Wuxuu sheegay in xaaladda adag ee bani’aadamnimada ee Soomaaliya ay tahay arrin aad u weyn oo ay soo wajahday dalka. Al-Muraikhi wuxuu xusay in malaayiin Soomaali ah ay u baahan yihiin gargaar, gaar ahaan masiibooyinka dabiiciga ah, sida daadadka koonfurta ee dalka bishii May, ay dadkooda ku qaadaan qasaare. Waxa uu sidoo kale sheegay in xaaladda hubinta cuntada ay noqotey mid muhiim ah iyada oo cudurada faafa ay faafayaan. Al-Muraikhi waxa uu carabka ku adkeeyay baahida degdegga ah ee loo qabo in la siiyo gargaar la xariira dhibaatooyinka banii’aadanimo waxaana xusay in malaayiin Soomaali ah ay weli u baahan yihiin gargaar, iyagoo ammaanaya doorka wanaagsan ee ay ka ciyaaraan waddamada bixiyay gargaar deg-deg ah iyo gargaar caafimaad kadib daadad.
Wuxuu carabka ku adkeeyay doorka muhiimka ah ee beesha caalamku ka ciyaari karaan in ay taageeraan Soomaaliya xilligan, gaar ahaan doorka xubnaha OIC ay ka ciyaari karaan. Waxa uu intaa ku daray in taageerada noocaas ahi ay la socon karto dadaalka qaran ee loogu talagalay dib u habeynta iyo dhisidda hay’adaha dalka.
